Jarosław Piast (urodzony pomiędzy 1143 a 1160 rokiem, zmarł 22 marca 1201 roku) herb
Najstarszy syn Bolesława I "Wysokiego" Piasta, ksiącia śląskiego, księcia wrocłwaskiego i Zwienisławy Rurykowiczównej, córki Wsiewołoda II Olegowicza Rurykowicza, wielkiego księcia kijowskiego.
Książę opolski, nyski i otmuchowski od 1173 roku do 22 marca 1201 roku, biskup wrocławski od 1 czerwca? 1198 roku do 22 marca 1201 roku.
Według "Chronica principum Polonie" nazwany został Jarosławem - "duos filios Jaroslaum, Boleslaum et filiam Algam" i urodzi się jako syn Bolesława I i jego pierwszej żony - "quadam Ruthena ... Wentezlava".
Nie wiadomo czy urodził się jeszcze w Polsce, czy już na emigracji politycznej w Niemczech, która nastąpiła na skutek rewolty młodszych braci Władysława "Wygnańca". W każdym razie dzieciństwo spędził na dworze Fryderyka "Barbarossy" w Altenburgu. Na przełomie sierpnia i września 1163 roku powrócił do Polski w oraszaku swojego ojca Bolesława i stryja Mieszka IV "Plątonogiego".
Po 1163 roku tj. po odzyskaniu Śląska przez ojca i stryja Mieszka IV "Plątoniego" znalazł się w kraju, gdzie zapewnie aktywnie zaczął pomagać. Wobec jednak powtórnego małżeństwa ojca z Niemką Krystyną sytuacja uległa diametralnej zmianie. Macocha zaczęła intrygować, zaś Bolesław coraz bardziej zaczął faworyzować przyrodnich braci Jarosława. Pierworodny miał zostać wyświęcony na księdza (cel ostatecznie zrealizowano) by w ten sposób umożliwić przejęcie całości dziedzictwa synom Krystyny. Jarosław nie pogodził się jednak z tym stanem rzeczy i sprzymierzył się z równie nie zadowolonym z polityki Bolesława stryjem Mieszkiem "Plątonogim".
Wojna domowa na Śląsku zakończyła się interwencją cesarską i powrotem ojca do władzy. Jarosław otrzymał wówczas kasztelanię opolską.
W 1177 roku, w kolejnych walkach wewnętrznych, wspierał stryja przeciw ojcu, zaś w 1195 roku posiłkował Plątonogiego w jego wyprawie na Kraków, której celem było opanowanie tronu po śmierci księcia-seniora, Kazimierza II "Sprawiedliwego".
"Chronicon Polono-Silesiacum" wymienia "Ieroslaus filius Boleslai, fundatoris Lubensis coenobii", określając, że ten ostatni "cum patruo suo Mesicone" wyrzucił ojca z nienawiści do swojej macochy "Adilheidis ... soror imperatricis, uxoris imperatoris Conradi II", ale kiedy ojciec wrócił przy wsparciu militarnym Jarolslaw został zainstalowany jako biskup i dożywotnie otrzymał księstwo opolskie. Okazja to przewrotu nadeszła szybko i w wyniku wojny domowej w latach 1172-1173 roku Bolesław "Wysoki" znalazł się na wygnaniu w niemieckim Erfurcie. Na szczęście dla księcia śląskiego Fryderyk "Barbarossa" zdecydował się na interwencję i dzięki jego mediacji Bolesław odzyskał władzę na Dolnym Śląsku w zamian za co musiał uznać władzę Mieszka w Raciborzu i Jarosława w Opolu.
Omawiany fragment powinien być traktowany z pewną ostrożnością, ponieważ (cesarz) Konrad II zmarł w 1152 roku, gdy syn Bolesława Jarosław miał mniej niż dziesięć lat i tak mało prawdopodobne było, by w tym czasie wyrzucił swojego ojca. Możliwe, że wydaleniem, o którym mowa, był los dziadka Jarosława, księcia Władysława II, który mógł mieć związek z własną macochą, chociaż nie została nazwana Adelajda, ani nie była najwyraźniej powiązana z żoną cesarza Konrada.
W 1197 lub 1198 roku doszło do pogodzenia się z ojcem, czego świadectwem jest wybita wspólnie na tę okazję moneta. Wówczas, dzięki decyzji Bolesława, Jarosław otrzymał z rąk ojca inwestyturę na biskupstwo wrocławskie.
Następną informacje o Jarosławie mamy dopiero z połowy lat dziewięćdziesiątych. Latem 1195 roku Jarosław czynie wspierał wraz ze swoim stryjem Mieszka III "Starego" w bitwie mozgawskiej (13 września), w której spóźnione już oddziały śląskie zupełnie niepotrzebnie pokonały wojska komesa sandomierskiego Gaworka. Trzy lata później, bo w 1198 rok Jarosław pogodził się całkowicie ze swoim duchownym stanem i został wybrany ma stanowisko biskupa wrocławskiego. Pod koniec życia musiał więc Jarosław całkowicie pogodzić się z ojcem, gdyż nie wydaje się prawdopodobne, że biskupem został we Wrocławiu, ktoś będący w opozycji względem księcia śląskiego. Dodatkowym znakiem pogodzenia się ojca z synem jest wydana mniej więcej w tym okresie moneta na której występują imiona obydwu.
Jarosław podczas swej posługi biskupiej we Wrocławiu utrzymywał aktywny kontakt ze Stolicą Apostolską. Znana jest bulla Innocentego III z 16 maja 1199 roku, w której papież udziela Jarosławowi kilku odpowiedzi z zakresu prawa kanonicznego.
"Ten Jarosław za zgodą ojca nadał kościołowi wrocławskiemu ziemię nyską w wieczyste posiadanie i zapisał jako uposażenie po pojednaniu się za pośrednictwem panów z jednej i drugiej strony z ojcem, którego wygnał z księstwa wrocławskiego, zachęcony do tego występku przez niektórych rycerzy, i uniesiony młodzieńczą ambicją i z niechęci do macochy Adelajdy, ponieważ widział, że ojciec bardziej od niego kocha zrodzone z niej dzieci. Ten też Jarosław zniósł jako wielce szkodliwe dla stołu biskupiego dziesięciny z nowizn nadane z całej ziemi legnickiej przez swego poprzednika Żyrosława klasztorowi lubiąskiemu" - jak pisał w Kronice Jan Długosz.
Jarosław zmarł 22 marca 1201 roku, na kilka miesięcy przed zgonem ojca, który przejął po nim księstwo opolskie i spoczął we wrocławskiej katedrze św. Jana. Ostatecznie, jednak Opole dostało się Mieszkowi "Plątonogiemu", który korzystając z kłopotów z przejęciem władzy następcy Bolesława Henryka I "Brodatego", zajął księstwo na początku następnego roku. Jarosław pochowany został zapewne we Wrocławiu w katedrze św. Jana.
W latach 90-tych XII wieku ufundował klasztor cystersów w Jarosławiu koło Głubczyc.
W historiografii Jarosław występuje z tytułem księcia opolskiego, którego brak w źródłach średniowiecznych. Nie wiemy jednak, kiedy i od kogo uzyskał własną dzielnicę. Prawdopodobnie stało się to za zgodą ojca dopiero w 1197 lub 1198 roku, a więc w momencie załagodzenia konfliktów z Bolesławem, chociaż istnieją przypuszczenia, że księciem opolskim był Jarosław już przed 1195 roku. Po jego śmierci księstwo opolskie przeszło pod władanie ojca, a po jego rychłym zgonie (zmarł w grudniu 1201 roku) zajął je zbrojnie Mieszko "Plątonogi".
Żródła:
"SŁOWNIK WŁADCÓW POLSKI I PRETENDENTÓW DO TRONU POLSKIEGO" - Marcin Spórna, Piotr Wierzbicki.
Jarosław opolski w "Wikipedia"
JAROSLAW w "MedLands" tłumaczenie: Bogdan Pietrzyk
Jarosław opolski w "Poczet.com"
17-03-2024
21-03-2020